Der Goldbrunno[1] und Verflüecht bis in du Niintu Graat[2]

Friejer, was no fascht in jedum Dorf an Häx, an verboorgne Schatz kcha het oder in jedum zweitu aaltu Hüss Aarmi Seele gigeischtrot heint, hett ds Simpilu an junge Purscht gläbt, wa sus füüsschtdick hinner de Oorinu kcha het. Ich weiss nimme iss as Maali oder as Gguggi gsii, sicher is der Botsch vam Schnützuhansjosi gsii und schii heint mu der Max gseit. Nit appa will er immer wider an Moritz gfunne het, fer mit im appa an Streich z leischtu, dii hets düe no gaar nit gigä – nei, äss ischt ds Maximum gsii, wa ner hienta heit gleischtot. Zwei Gschichte sint mer giglibu:

Der Goldbrunno[1]

Obuna in de Chaalte Wassru, wa hiitu der Gletscher ischt, (wes so wiiter schmilz, aber nimme lang) soll friejer an Goldaadra durchgangu sii – an richtige Goldbrunno. As aalts Wiib in Simpulu het derfa gwisst, schii het als Waarsägeri gigultu, het alles gwisst im Deerfji, aber d meischtu heint öü an hüero Respäckt vor ira kcha. Iischers Maxji het öü va dem Goldschatz kcheer, her aber nit tärfu ga freege. Emmal hets zwei Kolleegu, eis va de Geroldjinu und ds Heiri va de Waaldmatte mägu uberschnuru, mit imm der Schatz ga z süechu. Schii heint ds neetig Wäärchziig mitgnu und Maxji, wa sälbstverändli öü no het chännu Wasserschmecku, no züesätzli an Wünschelrüeta. Obuna in de Chaaltu Wassru ischt de der Max vorr und het mit schiiner Wünschelrüeta di richtig Stell gsüecht und pletzli hetsch üssgschlageu, sofort heintsch afa grabu und schoo heintsch gmeint, jetz hei wers gfunnu: heintsch an schüüderlige Läärm kcheer, wie der bar Tiifol uff schii züe chome. Schii heint alls la fallu und was gischt, was hescht tutzuberfiltlo ds Tobol ambri. Am Maxji hets de gliich gignagot, dasch sefil Schiss kcha heint, und der Vatter het an parr Maal dum flottu Wäärchzig naagfreegt. Emmal hets schi uberwunnu und ischt zer Waarsägeri. Dii lüeget nu nummu verschmitzti a und meint: „Tüe nit a soo schiiheilig, du bischt ja schoo obuna gsii, diis Wäärchzig liggot ja no immer grat mim Goldbrunno.“ Sofort ischt ds Maxji z schiine Kollegu, aber di heint um kcheis Gääld der Wält wider wellu mitcho, weeniger wäge de Geischtru und mee no wäge dum Maxji. Soo is de alleinig uff d Süech, aber äss ischt nit megli gsii, dii Stell nomal ds finnu. A schuppomal ist gangu, immer wider hets gsüecht – ver d Chatz! No hiitu soll ver sumi Simpuler d Wandrig richtig Chaalti Wassru der Lieblingsspaziergang sii - warum ächt?

Verflüecht bis in du Niintu Graat[2]

No vill friejer siigi ds Deerfji Simpulu wiiter obuna im Rüüm Maschihüüs, Triinichhubol, Guggina gstannu, aber de het sus der Mattugletscher zersteert und düe heints schus düe am hiitigu Oort wider üffgibuwwu. Hiitu solls daa immer no an grosse Schatz ds finnu sii. Natiirli ischt iische Max immer wider daa umanantgschlichu und het denu Schatz gsüecht. Ammaal ischt är emmal wider z nachtsch unnerwägs gsii, waarschinli hets vorrherr zimli gibächrot, de mit der „Niwwu Schiir“ ischt mu as Schaaf bigägnet und mit dem het är düe gmietli afa hängertu. Äär ischt nit amaal seli archlipf, wa mu düe ds Schaaf het antwort ggä. Äss het mu gseit: „Da obuna ischt an grosse Schatz versteckte und ich weiss wa der ischt!“ „Säg mers, säg mers!“ het düe ds Maxji gstiglot und ds Schaaf het mu gseit: „Wennt mich jetz uf du Puggol nimmscht und da ambrüff treischt, de zeich i dier wa der Schatz ischt!“ Ds Maxji het das Schaaf uf du Puggol gnu und ischt mit im zwägg. Aber schoo na dum a churzu Bitz het das Schaafji fuchtbar afa tricku und der Max het afa flüechu: „Du verflüechts hüero Schaaf, sint de diini Chnoche us Blii, verdammi no maal!“ Aber mit dum Flüechu ischt ds Schaafji schweerer woordu und wie schweerer das woordu ischt, umso mee het ds Maxji gflüechot. D Waaltmatte sind schoo in Sicht gsii und tüe het är nimme mägu. Er het das Schaafji darkchiit und gflüecht: „Gang doch sälber, du verdammts Blagg!“ Tüe het mu ds Schaafji gseit: „Du aarme Tropf, hettischt gibättot, statt gflüecht, weeri ich immer liechter woordu und ich hetti dier du Schatz chännu zeigu! Aber a soo, verflüechte sollscht sii, du und diini Verwandtschaft, verflüechti bis in du niintu Graad!“ Und soo is de öü cho, as Ungfeel ischt uber der Famili gsi und giblibu, mu chännti fascht meinu, eewig. Also; das Maxji, wann ich kchännu, chas nit gsi sii, de deer chunt, wie mu bi iisch so seit, va rächte Eltru!

Brig, 24. März 2021

Simultantext und Audio: hier

Bildquelle: Ludwig Imesch: Das Oberwallis im Bild. Bd. 1, 1850 – 1919, Rottenverlag, Visp 1978, S. 62

PS: Simplon Dorf müssen sie unbedingt besuchen; mit seinen Steinhäusern und den gemauerten Dächern, wirkt es so gar südlich. Wer von Simplon Dorf redet, muss unbedingt den Stockalperweg und das in seinem Zusammenhang entstandene Ecomuseum erwähnen.

[1] Sagen der Schweiz. WALLIS. Sonderausgabe für ZAP, Limmatverlag, Zürich, 1998, S. 109 [2] Ebda. S. 119